|
|
||
|
Kynning
eftir Michael Rood
The Israeli New Moon Society (Ísraelsku
tunglkomusamtökin) komu saman og jiddíska, spænska og enska
skvaldrið hljóðnaði þegar kynnirinn opnaði fundinn á eina
tungumálinu sem var þessu biblíulega málefni til hæfis,
hebresku. Salinn fylltu menn í svörtum frökkum, með hatta og
hárlokka sem féllu niður á skegg þeirra. Meðal hópsins sáust
einstaka litskrúðugar
kippah (höfuðkollur) sem voru vísbendingar um þá sem voru
nútímalegri, en þó strangtrúaðir í skoðunum. Við höfðum safnast
saman til að ræða hið forna biblíulega dagatal.
Aðalræðumaður kvöldsins undirbjó minnisblöðin sín á
pallinum og gekk svo hratt að borðinu mínu. Eftir stutta
kynningu hripaði hann nafn og símanúmer á agnarlítið horn
minnisblaðs, huldi það svo með þumlinum og sagði:
„Þú þarft að hafa samband
við þennan mann eins fljótt og þú getur. Láttu engan sjá þetta
nafn, því annars verður okkur báðum hent hér út. Er það skilið?“
Ég kinkaði kolli og hann lyfti upp þumlinum. Ég ýtti
blaðsneplinum að borðbrúninni, rúllaði honum upp og stakk í
vasann. Daginn eftir sat ég á kaffihúsi í miðbæ Jerúsalem með
manninum sem hafði verið svo leynilega skráður á blaðið, Nehemia
Gordon. Ég var um það bil að komast að því hvers vegna þessi
maður var bæði virtur og óttaður meðal strangtrúaðra Gyðinga í
Jerúsalem.
Nehemia sagði mér að hann hefði alist upp í Bandaríkjunum
og væri sonur strangtrúaðs rabbína. Ungur að aldri hóf hann nám
í hebreskum skóla og lærði Torah (Mósebækurnar fimm). Þegar
lengra leið á menntun hans, hóf hann að læra Talmud og önnur rit
gyðinglegra fræðimanna. Því fleiri spurninga sem hann spurði
rabbínanna, því óánægðari varð hann með svör þeirra. Hann
uppgötvaði í gegnum rabbínana að hann var að spyrja sömu
spurninga og karaítar miðaldanna höfðu verið að spyrja.
„Karaítar“ spurði ég, „hvað er karaíti?“
Þegar Jerúsalem var lögð í rúst árið 70 e.Kr. lagðist af
musterisþjónustan sem hafði lýst gyðingdómnum í yfir þúsund ár.
Rómverjar drápu hundruð þúsunda Gyðinga á miskunnarlausan hátt.
Prestdómurinn var í molum og farísear (með leyfi Rómverja) stigu
inn til að fylla upp í andlega tómarúmið sem prestar Sadóks
höfðu skilið eftir. Út frá ringulreiðinni sem varð á þessum
tíma, endurskilgreindu farísearnir, sem voru nokkuð lítill
trúarhópur þá, iðkun gyðingdóms og mótuðu nýtt trúarkerfi. Í
samkunduhúsum hinna dreifðu Gyðinga, komu fram nýjar iðkanir,
reglur og setningar, og lagasafn réttlætisins var lagt á
fylgjendur faríseanna. Þetta var að lokum skráð sem Talmúd.
Leiðtogar faríseanna voru kallaðir
rabbínar (hinir miklu)
og kváðust hafa himneskt
vald til að stofnsetja þessa nýbreytni. Þegar faríseisminn óx,
urðu Gyðingar sem héldu fast í ritningarnar og neituðu að
meðtaka vald eða nýjungar rabbínanna, þekktir sem „karaítar“ eða
„ritningarsinnar.“ Áður en faríseisminn kom fram var hugtakið
„karaíti“ óþekkt og ónauðsynlegt.
Þegar Nehemia útlistaði fyrir mér grundvallaratriði
sögulegs karaítisma vísaði hann í sömu ritningarvers spámannanna
og Yeshua (Jesús) hafði sjálfur vitnað í þegar hann véfengdi
vald faríseanna. Nehemia skammaðist líka út í faríseana fyrir
sömu atriði og Yeshua hafði sjálfur gert. Ég hugsaði með sjálfum
mér: „Yeshua hljómar eins og karaíti!“ Nehemia stakk upp á því
að við hittumst aftur daginn eftir til að halda áfram samtali
okkar. Ég stóðst ekki mátið.
Við komum okkur fyrir við rólegt borð á sama kaffihúsi
daginn eftir. Þegar leið á samtal okkar komst Nehemia að því að
ég væri messíanskur (Gyðingur sem trúir því að Yeshua frá
Nasaret sé Messías). Hann tók það skýrt fram að sem karaíti trúi
hann því ekki að Yeshua sé Messías, en hafi þó lesið Nýja
testamentið sem hluta af rannsóknum sínum. Nehemia spurði mig út
í mína „stöðu“ gagnvart Nýja testamentinu. Með hliðsjón af
þekkingu hans á Nýja testamentinu og sérfræðiþekkingu á
TaNaCh
(hebresk skammstöfun fyrir
Torah - Mósebækurnar
fimm, Nevi´im -
spámennirnir, og Chetuvim
- ritin) vissi ég að ég gæti sagt frá mínu sjónamiði á um það
bil klukkutíma.
Í lok einræðu minnar hallaði Nehemia sér aftur í stólnum,
hristi höfuðið vantrúaður og hrópaði: „Þú lýsir Yeshua eins og
hann væri karaíti!“
Við, Nehemia, höfðum með reynslu okkar báðir samsamast
sömu grundvallaratriðum og karaítar tjá; ég í gegnum kennslu
Yeshua og höfnun „heiðinglegra-kristilegra“ hefða - og Nehemia í
gegnum þekkingu sína á TaNaCh og höfnun „farísea-gyðinglegra“
hefða. Við komum frá tveimur ólíkum heimum en fundum fyrir
samsömun. Við urðum vinir.
Þótt upphafleg tengsl mín við Nehemia hafi komið til út
frá vinnu okkar við biblíulega hebreska dagatalið, hefur hann
orðið mér ómetanleg hjálp síðustu ár í tengslum við biblíulegar
rannsóknir mínar hér í Ísrael. Reynsla hans á sviði fornra
biblíulegra texta er einstök. Hann er altalandi á bæði fornri og
nútímalegri hebresku og getur lesið ýmsar mállýskur arameísku,
fornsýrlensku og grísku. Nehemia hefur líka unnið sem þýðandi
við Dauðahafshandritin.
Haustið 2001 leitaði ég til Nehemia með texta sem mér
fannst vera öfugsnúinn í Matteusarguðspjalli. Ég lýsti
vandamálinu fyrir honum í smáatriðum og spurði hvort hann gæti
notað tungumálahæfileika sína ásamt fræðikunnáttu sinni í fornum
textum til að finna eitthvað út úr þessu. Leit Nehemia að svörum
leiddi hann að lokum að fornum texta Matteusarguðspjalls -
á hebresku.
Kirkjufeður fyrrum sögðu að Matteus hafi ritað guðspjall
sitt á hebresku máli og að það hafi síðan verið þýtt yfir á
önnur tungumál. Talið var að flestir hebresku textar
Matteusarguðspjalls hafi afmáðst á tímum ofsókna Rómverja á
hendur fylgjendum Yeshua, en komið hefur í ljós að fornir
hebreskir textar Matteusarguðspjalls hafi verið varðveittir í
leynum og afritaðir af gyðinglegum skrifurum. Þessir textar voru
afritaðir í leynum vegna þess að rómversk-kaþólska kirkjan
bannaði Gyðingum að eiga eintök af bókum Nýja testamentisins -
sérstaklega hebreskar útgáfur bókanna. Fyrir kraftaverk
varðveittust sumir þessara upprunalegu texta Matteusarguðspjalls
allt til okkar tíma og eru nú aðgengilegir hebreskum
fræðimönnum.
Þegar Nehemia bar grísku þýðinguna á Matteusarguðspjalli
saman við hinn forna hebreska texta varð hann furðulostinn yfir
skýrleika orða Yeshua í upphaflega hebreska málinu. Gríski
textinn innihélt algengar „þýðingarvillur frá hebresku til
grísku“ sem hafa orðið til þess að orð Yeshua hafa bjagast
alvarlega frá upphaflegu merkingunni. Hin beinskeyttu og vel
völdu orð Yeshua í hebreska textanum eru hreinlega
byltingarkennd. Þetta er opinberunin sem
ég hef beðið eftir
allt mitt líf!
Þú ert að hefja ferð uppgötvana sem munu brjóta af þér
fjötra trúrækni og leysa þig undan stjórnsemi manngerðra
trúarbragða. Í höndum þínum hefur þú gimstein, sem hefur marga
fleti lífsbreytandi sannleika. Notaðu góðan tíma þar sem þú
verður ekki fyrir truflun til að kafa í þetta ævintýri. Ekki
fresta því. Taktu símann úr sambandi og læstu að þér. Nehemia
„karaítinn“ Gordon ætlar að fara með þig að rústum
samkunduhússins í Korasín, fá þér sæti í „stól Móse“ og sýna þér
eina stórkostlegustu biblíulegu uppgötvun okkar tíma.
Michael Rood
torah@internet.is
|
||
